W marcu br. wartość koszyka minimum socjalnego dla jednej osoby pracującej wyniosła 781,90 zł, podczas gdy dla osoby samotnej w wieku emerytalnym była to kwota 721,80 zł.
Wysokość minimum socjalnego dla rodzin z dwójką i trójką dzieci kształtowała się na poziomie 2 303,40 oraz 2 831,80 zł. Dla gospodarstwa domowego złożonego z dwojga osób dorosłych wartość ta szacowana jest na poziomie 1 283,60 zł. Wzrost wartości minimum socjalnego w okresie pierwszych trzech miesięcy roku 2002 oscyluje wokół 3 punktów procentowych. W porównaniu z nikim wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych w tym okresie (zaledwie 1,1 punktu) można powiedzieć, że wzrost minimum socjalnego jest umiarkowany, choć jednocześnie w ujęciu relatywnym wydaj się wysoki.
Dynamika wartości minimum socjalnego w okresie styczeń — marzec br. oscyluje wokół 3 punktów procentowych. Można powiedzieć, że w kategoriach absolutnych wzrost ten jest umiarkowany, ale w ujęciu relatywnym (w stosunku do niskiego tempa wzrostu cen konsumpcyjnych) wydaje się raczej wysoki. Ten ponadprzeciętny wzrost wartości koszyka spowodowały w największym stopniu wzrost kosztów eksploatacji mieszkań w zimie, oraz wzrost cen artykułów żywnościowych. Ponad czteroprocentowy wzrost wartości minimum socjalnego w zakresie eksploatacji mieszkań jest dwukrotnie wyższy od wskaźników wzrostu cen na te cele. Według danych GUS ceny związane z użytkowaniem mieszkań wzrosły przeciętnie o 1,9 punktu procentowego. Dynamika koszyka minimum socjalnego w zakresie żywności także jest wyższa od przeciętnego wzrostu cen (3,1 — 3,3 punktu procentowego). Jednak wyższy wzrost wartości tego koszyka jest w dużej mierze pochodną poważnej, przedwiosennej zwyżki cen warzyw.
Tabela 1
Wysokość minimum socjalnego w gospodarstwach pracowniczych w marcu 2002 r. w zł.
Wyszczególnienie |
Gospodarstwa pracownicze |
|||||
1 osobowe |
2 osobowe |
3 osobowe |
3 osobowe |
4 osobowe |
5 osobowe |
|
M+K/2 | M+K | M+K+DM | M+K+DS | M+K+ DM+DS | M+K+ DM+2xDS | |
Minimum socjalne per capita | 781,9 | 641,8 | 598,7 | 620,7 | 575,8 | 566,4 |
Minimum socjalne | 781,9 | 1 283,6 | 1 796,1 | 1 862,1 | 2 303,4 | 2 831,8 |
Żywność | 184,8 | 369,5 | 507,4 | 572,1 | 710,0 | 912,5 |
Mieszkanie | 294,2 | 411,3 | 547,9 | 547,9 | 671,7 | 814,7 |
Odzież i obuwie | 46,8 | 93,5 | 125,8 | 140,3 | 172,5 | 219,3 |
Transport i łaczność | 77,7 | 154,7 | 178,2 | 193,8 | 217,2 | 256,2 |
Pozostałe | 178,4 | 254,6 | 436,8 | 408 | 532 | 629,1 |
Źródło: Obliczenia Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie na podstawie danych GUS.
Jedyna grupa potrzeb, w jakiej zanotowano spadek wartości koszyka, to odzież i obuwie. Warto zauważyć, iż tendencja ta odzwierciedla ogólne zmiany we wskaźniku dla tych artykułów, przy czym spadek tego ostatniego był większy, co do skali.
Tabela 2
Wysokość minimum socjalnego w gospodarstwach emeryckich w marcu 2002 r. w zł.
Wyszczególnienie |
Gospodarstwa emeryckie |
|
1-osobowe | 2-osobowe | |
M+K/2 | M+K | |
Minimum socjalne per capita | 721,8 | 582,2 |
Minimum socjalne | 721,8 | 1 164,4 |
– Żywność | 161,1 | 322,1 |
– Mieszkanie | 294,2 | 411,3 |
– Odzież i obuwie | 38,7 | 77,4 |
– Transport i łączność | 51,0 | 101,3 |
– Pozostałe | 176,8 | 252,3 |
Źródło jak wyżej.
W porównaniu z rokiem poprzednim, minimum egzystencji wzrosło — zależnie od wielkości i typu gospodarstw domowych — od 4,5 do 7,5 punktów procentowych. Można powiedzieć, że wzrost ten był umiarkowany, będąc zbliżonym do przeciętnego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w ubiegłym roku, który wyniósł 5,5 punktów. W grupach potrzeb wyżywienia i mieszkania, stanowiących znaczną (od 82 do ponad 90%) część wartości koszyka minimum egzystencji, dynamika wzrostu była dość umiarkowana. Wyjątkiem był znaczny (powyżej 10 punktów) wzrost kosztów utrzymania mieszkania dla gospodarstw jednoosobowych, zarówno pracowniczych jak i emeryckich.
Objaśnienia do tabel:
Symbole użyte w tablicy oznaczają odpowiednio:
M — mężczyzna w wieku 25–60 lat,
K — kobieta w wieku 25–60 lat,
M+K/2 — wydatki na poziomie średniej arytmetycznej dla gospodarstwa mężczyzny i kobiety,
DM — dziecko młodsze w wieku 4–6 lat,
DS– dziecko starsze w wieku 13–15 lat.
W przypadku gospodarstw emeryckich symbole M i K oznaczają odpowiednio mężczyznę i kobietę w wieku powyżej 60 lat.
Pełny komentarz oraz szczegółowe zestawienia tabelaryczne zawarte zostaną w numerze 7/2002 miesięcznika Polityka społeczna.
Informację opracował: Piotr Kurowski